برخى از آثار و حکمت‏هاي بارز و عيني نماز

1-     قرب معنوى :يکى از آثار بسيار مهم نماز قرب به خداوند است. اين اثر روح عبادت و نماز را تشکيل مى‏دهد و يکى از آيات قرآن هدف آفرينش انسان عبادت بيان شده است (1) که حکايت گر بعد معنوى نماز و اهميت آن است، امام على(ع) فرمود: «الصلوة قربان لکل تقى (2)، نماز وسيله تقرب هر پرهيز کارى به خداوند است».

در برخى از روايات از نماز به عنوان معراج مؤمن ياد شده که اشاره به آثار معنوى آن مى‏باشد

2-     ياد خدا و آرامش روانى :در قرآن آمده است: «اقم الصلوة لذکرى(3)، نماز را بر پا دار تا به ياد من باشى». يکى از نويسندگان در تفسير اين آيه مى‏نويسد: «روح واساس و هدف و پايه و مقدمه و نتيجه و بالاخره فلسفه نماز همان ياد خدا است. همان «ذکر اللَّه» است که در آيه فوق به عنوان برترين نتيجه بيان شده است»(4) ذکر و ياد خداوند نقش تعيين کننده در آرامش روانى دارد. نماز به عنوان ذکر خدا به انسان‏هاى نماز گذار آرامش مى‏دهد، «ألا بذکر اللَّه تطمئن القلوب(5)، آگاه باشيد ياد خدا مايه اطمينان است».

3-     عامل باز دارنده از گناه :يکى از آثار مهم نماز جلوگير از گناه است: «إنّ الصلوة تنهى عن الفحشا و المنکر»(6). طبيعت نماز از آن جا که انسان را به ياد خدا نيرومندترين عامل بازدارنده يعنى اعتقاد به مبدأ و معاد مى‏اندازد، داراى اثر بازدارندگى از فحشا و منکر است. انسان که به نماز مى‏ايستد و تکبير مى‏گويد، خدا را از همه چيز بالاتر مى‏شمرد... بدون شک در قلب و روح چنين انسانى، جنبشى به سوى حق و حرکت به سوى پاکى و جهشى به سوى تقوا پيدا مى‏شود...» (7)

4-     گناه زدايى :يکى از آثار بسيار مهم نماز گناه زدايى است. نماز وسيله شستشو از گناهان و مغفرت و آمرزش الهى است(8). پيامبر(ص) از ياران خود سؤال کرد: اگر بر در خانه يکى از شما نهرى از آب صاف و پاکيزه باشد و در هر روز پنج بار خود را در آن شستشو دهيد، آيا چيزى از آلودگى و کثافت در بدن او مى‏ماند؟ در پاسخ عرض کردند،نه. حضرت فرمود: نماز درست هماننداين آب جارى است. هر زمان که انسان نماز مى‏خواند، گناهانى که در ميان دو نماز انجام شده است، از بين مى‏رود.»

5-     غفلت زدايى‏ :بزرگ‏ترين مصيبت براى رهروان راه حق آن است که هدف آفرينش خود را فراموش کند. و غرق در زندگى مادى و لذائذ زودگذر گردند، اما نماز به حکم اين که در فواصل مختلف در هر شبانه روز پنج بار انجام مى‏شود، مرتباً به انسان اخطار مى‏کند و هشدار مى‏دهد و هدف آفرينش او را خاطر نشان مى‏سازد... و اين نعمت بزرگى است که انسان وسيله‏اى در اختيار داشته باشد که در هر شبانه روز چند مرتبه به او بيدار باش گويد.(10)

6-     تکبر زدايى‏: يکى از عوامل مهم تکبر زدايى نماز است، زيرا انسان در هر شبانه روز هفده رکعت و در هر رکعت دو بار پيشانى بر خاک در برابر خدا مى‏گذارد و خود را ذره کوچکى در برابر عظمت او مى‏بيند، از اين رو پرده‏هاى غرور و خودخواهى را کنار مى‏زند. از اين رو على(ع) بعد از بيان فلسفه عبادت، يکى از آثار تکبر زدايى بيان نمود: «خداوند ايمان را براى پاکسازى انسان هااز شرک واجب کرده است و نماز را براى پاکسازى از کبر»

7-    عامل پرورش فضائل اخلاقى :نماز روح اخلاص و خداباورى را در انسان افزايش مى‏دهد و نتيجه آن پرورش فضايل اخلاقى است، انسان با نماز خواندن خود را از جهان محدود ماده و چهار ديوار طبيعت بيرون مى‏برد و به ملکوت آسمان‏ها دعوت مى‏کند و با فرشتگان هم صدا مى‏شود و خدا را درهمه حال حاضر و ناظر مى‏داند .

8-     همگرايى : يکى از آثار مهم اجتماعى و سياسى نماز، همگرايى است، برگزارى نماز جمعه و جماعت، وحدت مسلمانان را به نمايش مى‏گذارد زيرا مسلمانان با صفوف فشرده در کنار هم قرار گرفته و با اوضاع سياسى و اجتماعى جهان آگاهى پيدا مى‏کنند. خطيب جمعه با بيان احکام و طرح مسايل سياسى و اجتماعى به نمازگزاران رشد سياسى مى‏دهد شايد به خاطر آثار مهم نماز جمعه و جماعت است که در آموزه‏هاى دينى به اين دو فريضه اهميت خاصى داده شده است.(12) پيامبر اسلام(ص) فرمود: «خداوند نماز جمعه را بر شما واجب کرده است هر کس آن را در حيات من يا بعد از وفات من از روى استخفاف يا انکار ترک کند، خداوند او را پريشان مى‏کند و به کار او برکت نمى‏دهد. بدانيد نماز او قبول نمى‏شود، بدانيد زکات او قبول نمى‏شود، بدانيد حج او قبول نمى‏شود،..، تا از اين کار توبه کند...»(13(

9-    نفى طاغوت و ايستاگى در مقابل ستم‏ :انسانى که فقط خداوند را عبادت نمايد در مقابل او سر تعظيم و تسليم فرود آورد، هر چه غير خداوند است، براى او حقير و کوچک مى‏شود و کسى نمى‏تواند با ظلم و ستم بر او چيره شود. و در مقابل گردنکشان و ظالمان سر تسليم فرود نمى‏آورد و با طاغوت کنار نمى‏آيد. خداوند اين مسئله را يکى از اهداف بعثت پيامبر(ص) دانسته است: «و در ميان هر امتى، پيامبرى را مبعوث کرديم تا خداوند را عبادت نماييد و از طاغوت (هر چه در مقابل خدا است) پرهيز کنيد.()14)آيه 56)

پى نوشت‏ها:

1- ذاريات(51)، آيه )56

2- نهج البلاغه، کلمات قصار، جمله 136، بااقتباس

3- تفسير نمونه، ج 16، ص 292. - طه(20)، آيه 14.

4 - تفسير نمونه، ج 16، ص 289 –

5-رعد(13)، آيه 28 .

6- عنکبوت (29)، آيه 45. 7

7 - تفسير نمونه، ج 16، ص 284-

8 همان، ص 290.

9 - وسايل الشيعه، ج 3، ص 7.

10 - تفسير نمونه، ج 16، ص 290 – 291

11- نهج البلاغه، کلمات قصار 252.

12 - جمعه (62) آيه‏ى 9، تفسير نمونه، ج 24، ص 125بعد.

13 – وسايل الشيعه، ج 5، ص 7. 14 - نحل (16)، آيه 36.

 محمدرضا معینی

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: